Tarihçinin Kaleminden: Hatırlamak, Bilmek, Anlamak
Geçmişin izlerini sürerken, acılar yalnızca rakamlar halinde akılda kalmaz; her sayı bir yaşamın hikâyesini taşır. Göksun’da yaşanan deprem olayı da bu açıdan öylesine bir felaket değildir. “Depremde Göksun’da kaç kişi öldü?” sorusu, tarihçi gözüyle ele alındığında bir rakamdan fazlasını görme çabasıdır — toplumsal dönüşümler, kırılma noktaları ve insan dayanıklılığıyla örülü bir hafızadır.
Bu yazıda, Göksun özelinde kayıtları tarayarak, tarihsel zeminle günümüz arasında köprü kurarak depremdeki can kayıplarını inceleyeceğim. Rakamların ardında yitirilen hayatları ve toplumun bu acıyı nasıl karşıladığını aktarmaya çalışacağım.
—
Göksun – Ericek Mahallesi’nde Can Kaybı: Rakam ve Yerel Gerçek
2023’te Kahramanmaraş merkezli büyük depremler zincirinin etkisi Göksun’u da derinden sarsmıştır. Afetle ilgili resmi geniş çaplı can kaybı rakamları, il düzeyinde verilmiş olup ilçelere dair detaylı dağılımlar genellikle yerel medya kaynaklarına dayanmaktadır.
Göksun ilçesine bağlı Ericek Mahallesi özelinde verilen bilgilere göre, bu mahallede 152 kişi hayatını kaybetmiştir. [1] Bu sayı, Göksun’un tüm mahalleleri içindeki toplam ya da ilçedeki genel can kaybı değildir; yalnızca ilgili mahalleye ilişkin bölgesel bir rakamdır.
Bu yerel bilgi, tarihsel çalışmalarda sık rastlanan bir durumu hatırlatır: büyük felaketlerde merkezi veriler, yerel düzeyin inceliklerini gizleyebilir. İlçe ve mahalle düzeyindeki kayıplar, toplumun acı belleğini oluşturan mikro tarih parçalarıdır.
—
Tarihsel Süreç ve Kırılma Noktaları
Türkiye’de depremler, tarih boyunca yalnızca fiziksel yıkımlar değil, toplumsal yapıların yeniden kurulduğu kırılma anları olmuştur. 1939 Erzincan, 1999 Marmara gibi depremler, hem mimari yaklaşımları hem kent planlamasını hem de toplumsal farkındalığı kökten değiştirmiştir. Aynı şekilde 2023 depremleri de Kahramanmaraş merkezli bölgelerde benzer bir kırılmayı tetiklemiştir.
Göksun özelinde, Ericek Mahallesi’ndeki 152 kayıp, toplumsal bellekte “yer”le anılan bir travma haline gelir. Bu, yalnızca bir mahalledeki fiziksel yıkımı değil, orada yaşayan topluluğun düzeninin, aidiyet duygusunun ve coğrafi kalıcılığının da sarsılmasıdır.
Kırılma noktası burada şu biçimde belirir: eski mahalleler belki yeniden inşa edilecek, ama orada yaşayanların yaşam biçimleri, göç eğilimleri ya da mahalleyle duygusal bağları asla eski haline dönmeyebilir. Bu da toplumsal dönüşümün sancılı yüzüdür.
—
Toplumsal Dönüşüm ve Bellek
Depremler, fiziksel yapıyı yıkarken aynı zamanda toplumsal belleği yeniden yazma fırsatı sunar. Göksun’da 152 can kaybı, o mahallede yaşayanların ve yakınlarının hafızasında kuşaklar boyu sürecek bir yara bırakmıştır. Yeniden yapılanma süreçleri, sadece yapıların değil, toplumsal dokunun yeniden örgütlenmesi anlamına gelir.
Göçler sıklaşabilir; bazı mahalleler tamamen boşalabilir; yeni yerleşim alanları ve alt yapı planlamaları gündeme gelir. Bu dönüşüm, maddi altyapıdan fazla, insan ilişkilerine ve topluluk kimliğine dokunur.
—
Geçmişten Bugüne Paralellikler Kurmak: Soru İşaretleriyle Bitirmek
Göksun’da Ericek Mahallesi’ndeki 152 can kaybı, bir mahalledeki acının sayısal izdüşümüdür — ama asıl trajedi, her kayıp bireyin yerini dolduramaz oluşudur. Tarihçiler için bu tür rakamlar, bir toplumun dayanma kapasitesi, yeniden inşa iradesi ve unutkanlığı arasındaki gerilimleri gösterir.
Okuyucuya birkaç düşünsel soru bırakmak isterim:
– Bir mahalledeki bu düzeyde kayıp, o topluluğun yapı kültürünü nasıl dönüştürür?
– Yeniden inşa edilen mahalle, aynı toplumsal dokuyu, aidiyet bağını sürdürebilir mi?
– Böylesi felaketlerde merkezi veriler ile yerel gerçekler arasındaki fark ne kadar görünür olmalı?
– Ve belki en önemlisi: bir mahalledeki kayıp, sadece o mahalleyi mi etkiler, yoksa geniş toplumsal ağları da yeniden şekillendirir mi?
Göksun’daki deprem bilinci ve tarihsel kayıtlar, yalnızca geçmişi anlamak için değil, geleceği kurarken ders çıkarmak için bir çağrıdır.
—
Sources:
[1]: https://www.marasgundem.com.tr/kahramanmaras/depremde-goksundaki-mahallede-152-kisi-hayatini-kaybetti-1508726h?utm_source=chatgpt.com “Depremde Göksun’daki Mahallede 152 kişi hayatını kaybetti!”