Armut Dibine Düşer: Kalıpların Ötesinde, Anlayışın İçinde
Bazen bir söz duyarsınız, kulağa tanıdık gelir ama her duyduğunuzda başka bir çağrışım yapar: “Armut dibine düşer.” Bu atasözü, genellikle çocukların anne babalarına benzemesi, genetik ya da davranışsal mirasın bir göstergesi olarak kullanılır. Fakat bu sözün toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektiflerinden okunması, onu bambaşka bir derinliğe taşır. Çünkü bazen armut, sadece “dibi” değil; içine doğduğu dünyanın değerleri, kalıpları ve fırsat eşitsizlikleriyle de düşer.
Toplumsal Cinsiyetin Gölgeleri Arasında Düşen Armutlar
Toplum, kadınlara ve erkeklere farklı roller biçer. Kadınlar genellikle “empatik, anlayışlı ve duygusal zekâsı yüksek” olarak tanımlanırken; erkekler “mantıklı, çözüm odaklı ve güçlü” kalıplarının içine yerleştirilir. İşte burada, “armut dibine düşer” sözü bir anlamda toplumsal cinsiyet mirasının da özeti olur.
Bir kız çocuğu, annesinin sabrını; bir erkek çocuk, babasının sessizliğini devralır. Kadın, duygularını ifade ettiği için “fazla duygusal” sayılır; erkek, suskun kaldığı için “sağlam duruşlu” görülür. Bu kalıplar, bireysel potansiyelleri sınırlar. Armut, sadece ağacın dibine değil; bazen o ağacın gölgesine de düşer.
Çeşitlilik: Farklı Ağaçlardan, Aynı Toprağa Düşen Meyveler
Toplumun çeşitliliği, farklı deneyimlerin, kimliklerin ve bakış açılarının birleştiği bir bahçe gibidir. Ancak bu bahçede bazı ağaçlar daha fazla güneş alırken, bazıları gölgede kalır.
Kadınların empati temelli yaklaşımları, toplumsal dayanışmanın, bakım emeğinin ve duygusal zekânın temelini oluşturur. Buna karşın, erkeklerin çözüm odaklı, analitik yaklaşımları da sistematik değişimlerin ve yapısal dönüşümlerin önünü açar.
Eğer toplum, bu iki yaklaşımı birleştirebilirse, hem duyarlılık hem de adalet aynı anda yeşerebilir. Çeşitlilik tam da burada anlam kazanır: Farklı düşünen, ama aynı amaç için çabalayan bireylerin ortak sesi olmak.
Toplumsal Adalet: Armutlar Eşit Şartlarda Düşer mi?
“Armut dibine düşer” derken, aslında kimin ağacı olduğuna, hangi toprağa düştüğüne ve kim tarafından toplandığına da bakmak gerekir. Toplumsal adalet, herkesin aynı fırsatlara erişebilmesiyle ilgilidir.
Bir kız çocuğu, aynı eğitimi alamadığında ya da söz hakkı elinden alındığında, bu atasözü artık bir kaderi değil, bir sistemin sonucunu anlatır. Erkek çocuklar duygularını bastırarak büyüdüklerinde, duygusal zekânın eksikliği bir “karakter özelliği” değil, toplumsal bir öğreti olur.
Dolayısıyla, “armut dibine düşer” sözü, bazen bir teselli değil; bir uyarıdır. Düşen armudun kaderi, ağacın yetiştiği iklimle ilgilidir. Adaletli bir toplum, her bireyin kendi yönünü bulabileceği bir bahçe kurmakla mümkündür.
Düşünelim: Hangi Ağacın Gölgesindeyiz?
Belki de artık bu sözü yeniden tanımlama zamanı gelmiştir. Armut, sadece “dibe” değil, bilince düşmeli. Çünkü her birey, geçmişinden izler taşırken geleceğini de yeniden inşa etme gücüne sahiptir.
Kadınların sezgisel gücüyle, erkeklerin çözümcü aklını buluşturabildiğimizde; çeşitliliği kutlayıp adaleti birlikte inşa ettiğimizde, toplumun kökleri daha derine, meyveleri daha tatlıya varır.
Peki sizce, biz hangi ağacın gölgesinde yetişiyoruz?
Düşen armut, kaderini mi yaşıyor; yoksa biz mi toprağı yeniden şekillendirebiliriz?